Thông tin chi tiết hộp số xe tải
Hộp số xe tải là gì?
Hộp số xe tải là hệ thống cơ khí giúp điều chỉnh và truyền động công suất từ động cơ đến hệ dẫn động của xe. Bao gồm tập hợp các bánh răng, trục và cơ cấu khác để chuyển đổi mô-men xoắn và điều chỉnh tốc độ chạy của xe tải.
Do vậy, hộp số xe tải giúp đảm bảo rằng phương tiện động cơ quay với tỷ lệ phù hợp không đi quá nhanh hoặc quá chậm. Nếu không có hộp số, việc khởi động, dừng lại và vận hành xe tải sẽ gặp nhiều khó khăn và không an toàn.
Ngoài ra, hộp số xe tải giúp phương tiện hoạt động một cách êm ái và không gây tiếng ồn.
Công dụng của hộp số xe tải
| Công dụng của hộp số xe tải | Cụ thể |
| Thay đổi tỷ số truyền và mô-men xoắn | Hộp số cho phép thay đổi tỷ số truyền để điều chỉnh mô-men xoắn được truyền đến bánh xe chủ động của xe tải. Điều này giúp tăng cường sức kéo và khả năng vượt địa hình dốc, hoặc giảm mô-men xoắn để tiết kiệm nhiên liệu khi di chuyển trên địa hình phẳng. |
| Thay đổi tốc độ chạy xe | Bằng cách chuyển đổi giữa các bánh răng khác nhau, hộp số giúp điều chỉnh tốc độ của xe tải phù hợp với sức cản bên ngoài, như đường dốc, điều kiện đường, hoặc tải trọng. Như vậy, hộp số xe tải cho phép tài xế điều khiển tốc độ và lực kéo của xe một cách linh hoạt và chính xác, giúp kiểm soát xe trong các tình huống khác nhau như khởi động, dừng lại, vượt xe và di chuyển trên địa hình khác nhau. |
| Chuyển động tiến và lùi | Hộp số cho phép thay đổi chiều chuyển động của xe tải, từ tiến sang lùi và ngược lại. Điều này giúp tài xế dễ dàng điều khiển xe trong các tình huống như đỗ xe, lùi vào chỗ hẹp hoặc thao tác đảo chiều. |
| Tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực | Hộp số cho phép tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực mà không cần tắt máy và mở ly hợp. Đây là điều hữu ích khi xe tải cần dừng tạm thời hoặc đứng yên trong thời gian ngắn, mà không cần tắt động cơ hoặc tiêu tốn nhiên liệu. |
Tóm lại, hộp số xe tải không chỉ thay đổi tỷ số truyền và tốc độ chạy xe, mà còn tác động chuyển động tiến và lùi, tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực,.. Do đó, hộp số xe tải phải có hiệu suất truyền lực cao, khi làm việc không gây tiếng ồn, thay đổi số nhẹ nhàng không sinh lực va đập ở các bánh răng.
Cấu tạo chung của hộp số xe tải
| Cấu tạo hộp số xe tải | Mô tả chi tiết |
| Hộp số chính | Đây là phần cốt lõi của hộp số xe tải, là nơi xảy ra các quá trình chuyển đổi tỷ số truyền và truyền lực. Hộp số chính bao gồm các bánh răng, trục, và cơ cấu khớp nối. Các bánh răng được thiết kế với các tỷ số truyền khác nhau để phù hợp với các mức tốc độ và mô-men xoắn khác nhau của xe tải. |
| Ly hợp | Ly hợp là cơ cấu nằm giữa động cơ và hộp số, cho phép tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền lực khi cần thiết.Khi tay lái được thả ra, ly hợp giúp ngắt kết nối giữa động cơ và hộp số, cho phép tài xế thay đổi số hoặc dừng xe mà không phải tắt động cơ. |
| Cơ cấu chuyển số | Cơ cấu chuyển số cho phép tài xế thay đổi số truyền của hộp số. Điều này thường được thực hiện thông qua một cần số hoặc một tay đòn chuyển số. |
| Cơ cấu truyền động | Là trục nối giữa hộp số và cầu sau hoặc cầu trước của xe tải. Cơ cấu truyền động giúp truyền lực từ hộp số đến bánh xe chủ động của xe. |
| Hộp số phụ, Hộp số tự động | Một số xe tải sẽ có thêm hộp số phụ, hộp số tự động. Hộp số phụ: cung cấp thêm các tỷ số truyền để tăng khả năng vượt địa hình, sức kéo hoặc tăng tốc của xe. Hộp số xe tải tự động: sử dụng các bộ cảm biến và hệ thống điện tử để tự động chọn số truyền và điều chỉnh tỷ số truyền tùy thuộc vào tốc độ và tải trọng của xe. |
Phân loại hộp số xe tải và cấu tạo chi tiết
Hộp số xe tải sàn (MT – Manual Transmission)
Đây là hộp số được điều khiển bằng cách sử dụng cần số và ly hợp cơ khí để chuyển đổi số truyền. Thích hợp cho tài xế có kỹ năng chuyển số thủ công và muốn tận dụng mô-men xoắn cao của động cơ.
Cấu tạo hộp số xe tải sàn bao gồm: bánh răng, trục hộp số, bộ đồng tốc, ổ bi, vỏ và nắp hộp số. Cụ thể như sau:
| Thành phần chính của hộp số sàn xe tải | Mô tả | Chức năng |
| Bánh răng | Đây là bộ phận chính trong hộp số, giúp thay đổi tỷ số truyền, tốc độ quay giữa các chi tiết. | Điều chỉnh lực kéo và tăng tốc độ của xe tải thông qua việc thay đổi tỷ số truyền giữa động cơ và bánh xe. |
| Trục hộp số | Hộp số dọc thường có 3 trục: Trục sơ cấp – Trục trung cấp – Trục thứ cấpHộp số ngang có 2 trục: Trục sơ cấp – Trục thứ cấp | Truyền động từ bánh răng đầu vào đến bánh răng đầu ra thông qua các trục, đảm bảo chuyển động liên tục và chính xác. |
| Bộ đồng tốc | Đồng bộ quá trình chuyển số giữa các bánh răng. Giúp tốc độ của các bánh răng được đồng đều khi vào số, vào số một cách êm ái và dễ dàng hơn, tránh gây hại cho hộp số và các bộ phận khác. | |
| Ổ bi | Chuyển hóa ma sát trượt thành ma sát lăn | Giảm ma sát và tiếng ồn trong quá trình hoạt động, bảo vệ hộp số và giúp tăng tuổi thọ của các bộ phận. |
| Vỏ và nắp hộp số | Bảo vệ các bộ phận quan trọng bên trong hộp số khỏi va đập, mài mòn, và bụi bẩn, đảm bảo hoạt động ổn định và độ bền của hộp số xe tải. |
Hộp số tự động xe tải (AT – Automatic Transmission)
Là hộp số xe tải tự động chuyển số mà không cần sự can thiệp của tài xế. Hộp số tự động hoạt động dựa trên sự kiểm soát, điều khiển bằng máy tính nên có tính an toàn và chính xác cao. Thích hợp tài xế muốn trải nghiệm lái xe thuận tiện và thoải mái hơn.
Cấu tạo hộp số tự động:
| Thành phần hộp số xe tải tự động | Mô tả | Chức năng |
| Bộ bánh răng hành tinh | Gồm bánh răng mặt trời ở trung tâm và bánh răng hành tinh xoay quanh bánh răng mặt trời. | Tạo ra các tỷ số truyền đa dạng và điều chỉnh tốc độ quay của động cơ theo yêu cầu. |
| Lồng hành tinh | Bộ phận liên kết với trục của bánh răng hành tinh và đồng trục với vành đai ngoài. | Truyền động từ bánh răng hành tinh đến hộp số và giữ cho các thành phần khác trong hộp số hoạt động một cách ổn định. |
| Bộ ly hợp thủy lực | Đĩa ma sát trong bộ ly hợp ăn khớp với vành đai bao ngoài bộ bánh răng hành tinh và di chuyển theo vành đai ngoài. | Khi bộ ly hợp được kích hoạt, nó kết nối hoặc ngắt kết nối động cơ với hộp số, cho phép chuyển đổi giữa các bộ số và kiểm soát lưu lượng điện tử. |
| Biến mô thủy lực | Nằm giữa hộp số và động cơ, truyền mô men xoắn từ động cơ đến trục vào hộp số. | Tăng hoặc giảm mô men xoắn truyền đến hộp số để điều chỉnh tốc độ và lực kéo của xe tải. |
| Bộ điều khiển điện tử | Sử dụng cảm biến để nhận thông tin đầu vào, xử lý thông tin và điều khiển van để đóng mở đường dầu đến các ly hợp. | Điều khiển các chuyển đổi trong hộp số bằng cách điều chỉnh áp suất dầu và đảm bảo chính xác các tỷ số truyền và chuyển số mượt mà. |
Hộp số liên tục ( CVT – Continuous Variable Transmission)/hộp số tự động vô cấp
Hộp số liên tục là loại hộp số có khả năng thay đổi tỉ số truyền lực liên tục mà không cần chia theo từng cấp số. Hộp số tự động vô cấp sử dụng 2 pulley có thể thay đổi đường kính, được kết nối với nhau qua một dây đai, nhờ đó có thể thay đổi tỉ số truyền linh hoạt, giúp xe di chuyển êm ái hơn. Thích hợp cho tài xế muốn trải nghiệm lái xe mượt mà và tiết kiệm nhiên liệu.
Cấu tạo chi tiết hộp số xe tải liên tục: gồm dây đai truyền động bằng thép và hệ pulley. Cụ thể:
| Cấu tạo | Mô tả |
| Dây đai truyền động | Sử dụng dây đai bằng thép để truyền lực từ động cơ đến bộ truyền động. Dây đai được điều chỉnh để tạo ra các tỷ số truyền. |
| Hệ pulley | Sử dụng hệ pulley gồm hai bánh răng côn đặc biệt để điều chỉnh tỷ số truyền. Hai bánh răng côn có thể thay đổi đường kính. |
Hộp số ly hợp kép DCT
Là loại hộp số tự động với cấu tạo chính gồm 2 ly hợp như số sàn. Trong đó, mỗi bộ ly hợp chịu trách nhiệm dãy số chẵn hoặc lẻ. Chúng hoạt động độc lập, đến số nào thì ly hợp sẽ tự động đóng và chuyển số. Cơ chế hoạt động này giúp động cơ xe giảm độ trễ tối đa khi sang số.
Cấu tạo hộp số xe tải ly hợp kép
| Cấu tạo | Mô tả |
| Hệ thống côn ly hợp | Bao gồm hai côn ly hợp riêng biệt: một côn ly hợp cho bộ số chẵn và một côn ly hợp cho bộ số lẻ |
| Hệ thống bánh răng | Gồm hai bộ số riêng biệt: một bộ số cho bộ số chẵn và một bộ số cho bộ số lẻ. Các bộ số được xếp chồng lên nhau. |
| Hệ thống điều khiển | Sử dụng bộ điều khiển điện tử để điều chỉnh và kích hoạt côn ly hợp và chuyển số. |
So sánh các loại hộp số xe tải
| Loại hộp số xe tải | Mô tả | Ưu điểm | Nhược điểm |
| Hộp số xe tải sàn | Hộp số cơ bản được sử dụng trong xe tải, điều khiển bằng cách sử dụng côn và bàn đạp. | Đơn giản và dễ bảo dưỡng.Chi phí mua sắm và sửa chữa thấp.Tiết kiệm nhiên liệu.Thuận lợi cho việc chăm sóc và bảo dưỡng hộp số xe tải. | Yêu cầu kỹ năng lái xe chuyên nghiệp.Chuyển số chậm và không mượt mà. |
| Hộp số xe tải tự động | Hộp số tự động sử dụng hệ thống tự động để chuyển số mà không cần sự can thiệp của người lái. | Tiện lợi, thoải mái, không cần thao tác côn và bàn đạp.Chuyển số mượt Tối ưu hóa hiệu suất lái xe.Độ an toàn cao, phù hợp với đường phố đông đúc, tốc độ tăng giảm thất thường. | Chi phí mua sắm và sửa chữa cao hơn so với hộp số xe tải sàn.Tăng tiêu hao nhiên liệu do tỷ số truyền không tối ưu. |
| Hộp số xe tải liên tục | Hộp số liên tục sử dụng hệ thống bánh răng liên tục và hệ thống điều khiển điện tử để chuyển số tự động. | Chuyển số mượt, tối ưu hóa hiệu suất lái xe.Tiết kiệm nhiên liệu nhờ tỷ số truyền tốt hơn và chế độ tiết kiệm năng lượng. | Chi phí mua sắm và sửa chữa cao hơn so với hộp số xe tải sàn.Yêu cầu kỹ năng lái xe chuyên nghiệp. |
| Hộp số xe tải ly hợp kép | Hộp số ly hợp kép kết hợp cả hệ thống côn ly hợp và hệ thống bánh răng để cung cấp chuyển số nhanh chóng và mượt mà. | Có cấu tạo nhỏ gọn, chuyển số nhanh chóng.Tăng hiệu suất và tiết kiệm nhiên liệu nhờ chuyển số tối ưu.Linh hoạt trong việc chọn số và điều chỉnh tỷ số truyền. | Chi phí bảo dưỡng, sửa chữa khá cao.Tiếng ồn lớn khi xe tăng tốc độ.Không phù hợp với các dòng xe thể thao vì dây đai trong hộp số CVT chịu lực khá kém nên không chịu được những động cơ có công suất và moment xoắn cao. |
Một số hộp số xe tải phổ biến
Hộp số xe tải Isuzu
Hộp số xe tải Isuzu được cấu tạo từ các bộ phận bánh răng để truyền lực từ động cơ đến bánh xe. Sử dụng các cặp bánh răng 1-6 để thay đổi tỷ lệ truyền lực, trong đó, số truyền động phổ biến nhất là số 5.
Cụ thể, các số truyền trong hộp số ô tô tải có các chức năng như sau:
- Số 1: Sử dụng khi khởi động xe, đây là số có lực truyền động mạnh nhất để động cơ có thể hoạt động hiệu quả.
- Số 2 và số 3: Dùng để tăng tốc độ sau khi khởi động. Thông thường, tài xế thường sử dụng các số truyền này vì chúng giới hạn tốc độ cao hơn số 1 và không yêu cầu nhiều lực truyền động.
- Số 3, 4, 5, 6: Sử dụng khi xe đang di chuyển ở tốc độ cao, để tiếp tục tăng tốc độ. Sử dụng các số truyền này giúp giảm lực truyền động và giảm tốc độ quay của động cơ, từ đó giúp tiết kiệm nhiên liệu cho xe tải.
- Số lùi: Khi chuyển sang số lùi, bánh răng trung gian sẽ được kết nối để xe có thể lùi lại.
Hộp số xe tải ZF 8 Cấp
Hộp số ZF 8 cấp sử dụng 4 bộ bánh răng hành tinh, 3 bộ ly hợp, 2 cụm cơ cấu hãm tốc và 9 cặp bánh răng để cung cấp 8 số tiến và 1 số lùi.
Hộp số xe tải ZF hoạt động dựa trên các bánh răng điều chỉnh mô-men của động cơ. Từ đó điều khiển tốc độ của bánh xe phù hợp với ý muốn của lái xe và tải trọng thực tế.
Hộp số ZF 8 cấp có khả năng linh hoạt và có thể xử lý công suất mô-men xoắn cao lên đến 1043 Nm. Điều này giúp tăng tính ổn định và hiệu suất chuyển số của hộp số.
Thông tin liên hệ Vận Tải Trọng Tấn
Phần trên là những thông tin về “Hộp số xe tải” mà Trọng Tấn gửi đến quý độc giả. Mong rằng qua bài viết này, các thắc mắc của bạn về hộp số xe tải đã được giải đáp.
Tham khảo thêm tại: Động cơ xe tải
Ngoài ra, Trọng Tấn cung cấp các dịch vụ cho thuê xe tải vận chuyển Chuyển Văn Phòng Trọn Gói, Chuyển Nhà Trọn Gói, Chuyển Kho Xưởng Trọn Gói,… trên khắp đất nước, với đội ngũ xe tải, xe container chuyên nghiệp, chất lượng.
Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hay có nhu cầu sử dụng các dịch vụ của Trọng Tấn, hãy liên hệ với chúng tôi qua:
- Địa Chỉ: 789 Lê Thị Riêng, Thới An, Quận 12, TP. HCM
- Điện Thoại: 02862590486 – 19002051
- Email: Doantta@gmail.om
- Website: Trongtanvn.com
Trọng Tấn rất hân hạnh được phục vụ quý khách hàng!
Tham khảo: https://vi.wikipedia.org/wiki/Li_h%E1%BB%A3p